BORGARLANDSLAG
Á síðastliðinni öld þróaðist Reykjavík úr smábæ í borg og ásýnd hennar og mannlífið allt tók stakkaskiptum. Á sama tíma óx og dafnaði íslensk nútímalist og varð Reykjavík og umhverfi hennar í öllum sínum margbreytileika mörgum listamanninum yrkisefni – jafnt götur, hús og fólk. Þegar Ásgrímur sneri heim úr námi frá Kaupmannahöfn árið 1909 málaði hann mikið í Reykjavík, ekki síst að vetrarlagi þegar ekki var greiðfært um landið. Hin löngu sumur og nálægðin við hafið hafði mikil áhrif á Ásgrím og lagði hann sig snemma eftir því að túlka birtuna og áhrif hennar á landið í anda impressjónismans sem hann hafði kynnst á ferðum sínum erlendis. Margar elstu Reykjavíkurmyndanna í safni Ásgríms mætti flokka sem stemningsmálverk – sumar myndanna eru málaðar í skammdeginu, ýmist í tunglsljósi eða snemma morguns á meðan aðrar eru baðaðar kvöldroða.
REYKJAVÍK
Þótt Ásgrímur hafi aðallega túlkað íslenska náttúru í verkum sínum, sýna myndir hans úr Reykjavík að hann hefur haft næmt auga fyrir því myndræna í sínu nánasta umhverfi. Í mörgum mynda sinna túlkar hann áhrif birtunnar á umhverfið og þann andblæ sem mismunandi birta skapar. Á árunum 1909-1915 bjó Ásgrímur og starfaði í hinu reisulega timburhúsi Vinaminni í Grjótaþorpinu í miðbæ Reykjavíkur. Þar hélt hann einnig myndlistarsýningar þar sem myndefnin sýndu gjarnan útsýni út um norðurglugga í Vinaminni, sér í lagi myndir af Esjunni, borgarfjalli Reykvíkinga. Árið 1928 byggði síðan Ásgrímur sér parhús að Bergstaðastræti 74 í félagi við Jón Stefánsson listmálara eftir teikningum Sigurðar Guðmundssonar arkitekts, eins af frumkvöðlum nútímabyggingalistar hér á landi. Þær myndir sem Ásgrímur málaði á efri árum sínum út um gluggann í húsi sínu við Bergstaðastræti sýna flestar myndefni frá Tjörninni og nálgast margar hverjar að vera abstrakt litastúdíur.
Sólsetur í Reykjavík, án ártals, olía, 60x80 cm
Kvöld í Reykjavík, Tjörnin, 1909-10, vatnslitur, 23,5x32,5 cm
Frá Reykjavík, 1909, vatnslitur, 11,5x16 cm
Tunglsljós, Vesturbærinn í Reykjavík, 1909, vatnslitur, 30,5x47 cm
Frá Reykjavík, kvöld, 1910, olía, 65x88 cm
Útsýn yfir höfnina í Reykjavík, 1910-15, olía, 60x78 cm
Morgunn í Reykjavík, Hverfisgatan, 1912-14, vatnslitur, 23x41 cm
Kvöld í Reykjavík, 1916, olía, 60x77 cm
Við Tjörnina í Reykjavík, 1926, olía, 60x38 cm
NÁGRENNI REYKJAVÍKUR
Laust fyrir 1930 varð breyting í list Ásgríms – túlkunin varð frjálsari en áður og litameðferðin djarfari. Á þessum árum málaði Ásgrímur margar myndir að vetrarlagi í útjaðri Reykjavíkur og Hafnarfjarðar en í þeim myndum varð túlkunin á áhrifum skammdegisbirtunnar mikilvægari en myndefnið í sjálfu sér. Í vetrarmyndunum teflir hann saman heitum og köldum litum með snöggum pensilstrokum í anda impressjónismans og þar má greina áhrif frá franska málaranum Claude Monet en aðdáun Ásgríms á verkum Monets var mikil. Eitt þekktasta verk Ásgríms frá þessum tíma er Hafnarfjarðarvegurinn frá 1931.
Esjan, Elliðaárvogur (vetur), 1920-30, olía, 65x99 cm
Skammdegissól, útsýni af Öskjuhlíð, um 1929, olía, 100x126 cm
Elliðaárvogur (vetur), 1930, olía, 79x95 cm
Við Elliðaárvoginn (vetur), 1930, olía, 63x76,5 cm
Elliðaárvogur (vetur), 1930, olía, 65x80 cm
Kvöld í Hafnarfirði, 1930, olía, 65x80 cm
Hafnarfjarðarvegur, 1931, olía, 92x113 cm
Vetrarkvöld í Hafnarfirði, 1932, olía, 100x132 cm
Kvöld við Skerjafjörð, 1950, vatnslitur, 24x33,5 cm